Schorsing AEO-vergunning – WAT NU?!?

Laatst was ik bij een lezing over samenloop van straffen in het straf- en bestuursrecht. Het ging daarbij over de reikwijdte van het NE BIS IN IDEM beginsel, wat kort samengevat, betekent dat iemand niet twee maal mag worden gestraft of vervolgd voor hetzelfde feit. Het is een ingewikkeld en interessant onderwerp. Tijdens de lezing gingen mijn gedachten naar het schorsen van een AEO-vergunning. Zou dat een bestraffing vormen en daarmee in de weg kunnen staan aan latere boetes en/of vervolging op grond van dat NE BIS IB IDEM beginsel?

Zowel het schorsen als het intrekken van de AEO-vergunningen zijn expliciet geregeld in de Toepassingsverordening (TCDW). Daarin is namelijk bepaald dat een AEO-vergunning wordt geschorst als blijkt dat de voorwaarden van de vergunning niet worden nageleefd, dan wel als de douanewetgeving is overtreden en de Douane voldoende (?) redenen heeft om aan te nemen de overtreding tot strafrechtelijke vervolging zal leiden.

De eerste vraag die dan opkomt is of een schorsing moet worden aangemerkt als een (hoofdzakelijk) punitieve sanctie. aar mijn mening is dat zeker het geval. In de jurisprudentie zijn overigens ok meerdere voorbeelden te vinden van gevallen waarbij het schorsen van een vergunning werd aangemerkt als een punitieve sanctie. Overigens moet ik hier wel bij vermelden dat het schorsen van een AEO-status volgens het TCDW niet automatisch tot gevolg heeft dat ook alle douanevereenvoudigingen vervallen. Naar mijn mening is vooral van belang of het bedrijf, als gevolg van de schorsing, feitelijk niet meer in staat is om de activiteiten op normale wijze te continueren. Als dat het geval is, heeft de schorsing van de AEO status primair een punitief karakter en vormt de schorsing (dus) een bestraffing.

Dan komt de vraag op of de Douane, na of naast een schorsing van de AEO-status, ook nog een strafbeschikking mag opleggen? Om die vraag te kunnen beantwoorden moet nauwgezet worden nagegaan of de strafbare handelingen moeten worden aangemerkt als één overtreding, dan wel als meerdere zelfstandige overtredingen. Over precies dat onderwerp heeft de Hoge Raad op 1 februari 2011 een belangrijk arrest gewezen. Het arrest geeft een handleiding over het begrip ‘hetzelfde feit’. Geïnteresseerden raad ik zeker aan om dat arrest er eens bij te pakken.

Gelet op de toename van het aantal bedrijven dat over een AEO vergunning beschikt, twijfel ik er niet aan dat ik in mijn praktijk met een schorsing (of in ieder geval de dreiging van een schorsing) te maken zal krijgen. Mocht u zich in die situatie bevinden, en contact met ons opnemen, dan staan wij klaar om uw belangen te waarborgen.